Бешенковичский районный исполнительный комитет

Адрес райисполкома: 211361, Витебская область, г.п. Бешенковичи, ул. Чуклая, 13

Телефон приемной: 8 (02131) 6-42-45 

E-mail:priemnay@beshenkovichi.gov.by

Свято-Ильинская церковь Центральная площадь Понтонный мост через р.Западная Двина Курган Вечной Славы Магазин "Бешенковичский" районный Дом культуры Над Бешенковичами Бешенковичский райисполком ул.Молодёжная Дворец Хрептовичей (Бешенковичская ДШИ)
Свято-Ильинская церковь
Свято-Ильинская церковь
Центральная площадь
Понтонный мост через р.Западная Двина
Курган Вечной Славы
Магазин "Бешенковичский"
районный Дом культуры
Над Бешенковичами
Бешенковичский райисполком
ул.Молодёжная
Дворец Хрептовичей (Бешенковичская ДШИ)
15 марта 2018

Выстава тканых і вышываных рэчаў "Уратаваныя скарбы" адкрылася ў Бешанковічах

Чырвонаю ніткай на белай тканіне

Стварае жыццё каля печы дзяўчына.

Старанна іголкай за крыжыкам крыжык

Яна вышывае ў часіны зацішшаў

Пра спевы ды сонца, багацце, каханне,

Каб любы здалёк прыляцеў на спатканне,

Каб дзеткі з'явіліся, мары збыліся,

Каб продкі навек у жыцці засталіся.

Адна тут прычына: асаблівыя і розныя

Стварае дзяўчына ў час моцных марозаў

На белай тканіне не проста ўзоры,

А памяць народа, часоў даўніх споведзь.

Шмат сказана ў гэтых некалькіх вершаваных радках пра ролю вышыўкі ў жыцці нашых продкаў. Пра тое, наколькі яна была важная для нашых бабуль і родзічаў, як беражліва захоўвалася, які сакральны сэнс і веды ўкладваліся ў кожнае вышыванае палатно, ішла размова падчас прэзентацыі выставы тканых і вышываных рэчаў "Уратаваныя скарбы", якая сімвалічна адкрылася ў чытальнай зале цэнтральнай раённай бібліятэкі ў Міжнародны дзень роднай мовы.

Дырэктар Бешанковіцкага раённага Дома рамёстваў Алеся Іванаўна Аўчыннікава зрабіла невялікую экскурсію па гісторыі такіх народных промыслаў, як вышыўка і тканыя рэчы. Вясельныя і звычайныя ручнікі, накідкі і вышываныя падушкі, саматканыя посцілкі… Кожная з прадстаўленых работ, а некаторым з іх ужо больш за 100 гадоў, сагрэта цяплом малой радзімы і захоўвае таямніцы нашай культурнай спадчыны і памяць беларускага народа.

– Прыкладна так выглядала любая сялянская хата яшчэ ў 50-60-я гады ХХ стагоддзя. Падобны інтэр'ер можна было знайсці ў любой сядзібе ў вёсцы і ўразіцца прыгажосцю немудрагелістых узораў. Калі паглядзець уважліва на тканыя вышыванкі, то ўбачым істотную розніцу ў тэхніцы, – звярнула ўвагу Алеся Іванаўна. – Тут прадстаўлены ручнікі і посцілкі канца ХIХ – пачатку ХХ стагоддзя і пазнейшыя вырабы – пасляваенныя, датаваныя 50-60 гадамі мінулага стагоддзя.

Чым яны адрозніваюцца? Для больш ранніх работ выкарыстана саматканае палатно і вышыўка з геаметрычным узорам у асноўным з чорна-чырвоным малюнкам, што было характэрна для нашага раёна, у суседнім Сенненскім, напрыклад, выкарыстоўвалі зялёны і сіні колеры, а ўжо ў 50-60-х гадах ХХ стагоддзя пераважае так званая крамная тканіна (набытае ў магазіне палатно) і шматколерная вышыўка гладдзю…

Гледзячы на буянства фарбаў і гэта хараство, у думках перанеслася ў далёкае дзяцінства. Успомнілася, як я гасцявала ў маленстве ў бабулі Ліды ў в. Судзілы Клімавіцкага раёна Магілёўскай вобласці: яе дом быў у такім жа "карункавым" убранні, заўжды ўтульны, сагрэты цяплом душы і па-хатняму гасцінны.

Але ўзнікае пытанне: "Чаму такая незвычайная назва ў выставы – "Уратаваныя скарбы"?" Аказваецца, цяпер гэтыя рэдкія рэчы, выстаўленыя для ўсеагульнага агляду, беражліва захоўваюцца ў прыватных калекцыях Надзеі Фёдараўны Ганусевіч і Марыны Пятроўны Протас з Бачэйкава, Таццяны Цімафееўны Бабаед з райцэнтра і ў раённым Доме рамёстваў. У мінулым яны належалі іх матулям, бабулям і прабабулям.

Між тым прыкладна 70% ад прадстаўленага аб'ёму вырабаў знойдзены і выратаваны ад забыцця, вогнішча і смеццевых звалак Андрэем Віктаравічам Трубецкім – чалавекам, неабыякавым да спадчыны і гісторыі раёна, аматарам этнаграфіі, калекцыянерам, кавалём і выратавальнікам па сумяшчальніцтве. Гэта ён выратаваў унікальныя рэчы і з'яўляецца натхняльнікам стварэння выставы. Ідэю Андрэя Віктаравіча падтрымала яго аднадумца Зоя Віктараўна Каравач – педагог дадатковай адукацыі аб'яднання па інтарэсах "Спадчына" ДУДА "Бешанковіцкі раённы Цэнтр дзяцей і моладзі". Захавальніца памяці пра сваіх продкаў – бабулю і прабабулю – таксама прадставіла на выставе тканыя вырабы, створаныя рукамі блізкіх ёй і дарагіх сэрцу людзей.

Народны настаўнік СССР Уладзімір Амбросавіч Каракоўскі казаў: "Без памяці – няма гісторыі, без гісторыі – няма культуры, без культуры – няма духоўнасці, без духоўнасці – няма выхавання, без выхавання – няма Чалавека, без Чалавека – няма Народа!". Прыйшоў час кожнаму з нас у Год малой радзімы не толькі ўспомніць пра свае карані, пра месца, дзе засталася часцінка душы, але і аддаць доўг гэтаму кавалачку зямлі. Нашай роднай зямлі патрэбна энергія любові кожнага жыхара, яго вера ў сваю краіну і клопат пра яе. Наша малая радзіма мае патрэбу ў тым, каб зрабіць нешта добрае і карыснае для свайго роднага краю.

– Вам не патрэбны старажытныя вышыванкі і посцілкі, што рабілі вашы продкі, не ведаеце, што з імі рабіць, бо яны, на вашу думку, толькі займаюць месца ў шафе? Не выкідвайце! – як заклік прагучалі словы З. В. Каравач. – Нясіце да нас: у прыватны музей Андрэя Трубецкага, у аб'яднанне па інтарэсах "Спадчына", якім я кірую, у раённы Дом рамёстваў, у бібліятэку. Мы знойдзем ім прымяненне і падорым другое жыццё. Калі не ведаеце, што хацеў сказать аўтар ручнікоў у сваіх узорах, на шчасце, у раёне ёсць спецыялісты, якія дапамогуць у гэтым разабрацца. Гісторыю можна вывучаць не толькі па кнігах, куды цікавей спазнаваць таямніцы нашай малой радзімы па такіх вось старажытных рэчах…

"Давайце зберажом нашу культурную спадчыну!" – гэта галоўная думка выставы, якая яшчэ будзе працаваць у цэнтральнай раённай бібліятэцы на працягу сакавіка і красавіка.

Анжела ЛЮДЫНО 


Интернет-ресурсы